భారత్ దృష్టంతా కరోనాపైనే : తమను పట్టించుకోకపోవడంతో కొట్టుమిట్టాడుతున్న TB, HIV రోగులు 

భారత్ దృష్టంతా కరోనాపై పెట్టడంతో TB, HIV రోగులు కొట్టుమిట్టాడుతున్నారు. కరోనావైరస్ పై దృష్టి కేంద్రీకరించినందుకు తాము ప్రస్తుతం ప్రభుత్వాన్ని నిందించలేము, కానీ ఇలాంటి ఇతర వ్యాధులపై దృష్టి పెట్టకపోవడం సరైంది కాదని పలువురు అంటున్నారు. 

భారత్ దృష్టంతా కరోనాపై పెట్టడంతో TB, HIV రోగులు కొట్టుమిట్టాడుతున్నారు. కరోనావైరస్ పై దృష్టి కేంద్రీకరించినందుకు తాము ప్రస్తుతం ప్రభుత్వాన్ని నిందించలేము, కానీ ఇలాంటి ఇతర వ్యాధులపై దృష్టి పెట్టకపోవడం సరైంది కాదని పలువురు అంటున్నారు. 

గత రెండు వారాల్లో, రణవీర్ మరియు అతని సోదరుడు సురేష్ (పేర్లు మార్చబడ్డాయి) మధ్య ముంబైలోని తమ ఇంటికి దగ్గరగా ఉన్న మునిసిపల్ ఆసుపత్రికి రెండు సార్లు వచ్చి వెళ్లారు. రణవీర్ పల్మోనాలజిస్ట్‌తో అపాయింట్‌మెంట్ పొందాలని తీవ్రంగా ఆశించారు. కానీ ఆస్పత్రికి వచ్చిన రెండు సార్లు డాక్టర్ కలవలేదు. ఔట్ పేషెంట్ విభాగం ఖాళీగా ఉంది. కొంతమంది ఆసుపత్రి సిబ్బంది తప్ప డాక్టర్ లేడు. “డాక్టర్ ఎప్పుడు తిరిగి వస్తారో సిబ్బందికి తెలియదు. మాకు అపాయింట్‌మెంట్ లభించకపోతే, నా సోదరుడి పరిస్థితి మరింత దిగజారిపోతుందని నేను భయపడ్డాను ”అని సురేష్ అన్నారు. సురేష్ ఒక చిన్న రెస్టారెంట్‌లో వంటవాడు పని చేస్తాడు. హెచ్‌ఐవి, క్షయతో బాధపడుతున్న 36 ఏళ్ల రణవీర్‌కు ప్రాథమిక సంరక్షకుడు ఉన్నాడు.

రణవీర్ తన వ్యాధులు తగ్గేందుకు సహాయపడే నాలుగు వేర్వేరు ఔషధాల కలయికను తీసుకుంటాడు. అయితే కొన్ని సమయాల్లో అవి ఇబ్బందికరమైన దుష్ప్రభావాలను కూడా కల్గిసాయి. ఉదాహరణకు, మార్చి మధ్యలో కోవిడ్ -19 భారతదేశం అంతటా వ్యాపించటం ప్రారంభించిన సమయంలో రణవీర్ వేసుకొనే టిబి ఔషధాలలో ఒకటి రియాక్షన్ కావడంతో తన జననేంద్రియాల చుట్టూ ఒక ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ అయింది. దీంతో అతనికి మందులు తక్షణ అవసరమయ్యాయి. కాని కరోనావైరస్ మహమ్మారి అనుకోకుండా అతనికి అడ్డుగా వచ్చింది. మార్చి 24న కేంద్ర ప్రభుత్వం పూర్తిస్థాయి లాక్డౌన్ ప్రకటించటానికి కనీసం ఒక వారం ముందు నుంచే హాస్పిటల్ OPD లు తమ రోజువారీ కార్యకలాపాలను తగ్గించడం ప్రారంభించాయి. లాక్డౌన్ ప్రారంభమైన తర్వాత, రవాణా ఆంక్షలు ఉండటంతో రణవీర్ ఇంటి నుండి దూరంగా ఉన్న ఏ ఇతర ఆసుపత్రిని లేదా వైద్యుడిని సంప్రదించడం కష్టతరం అయింది.

అయితే తన సోదరుడికి కరోనావైరస్ సోకే ప్రమాదం ఉంది, కాబట్టి తాము జాగ్రత్తగా ఉండాలని సురేష్ అన్నారు. కానీ ప్రస్తుతం చెక్-అప్ లేదా మందులు లేకపోవడంతో రణవీర్ ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ ఇప్పటికే వ్యాప్తి చెందుతోందన్నారు. రణవీర్ బాధలు తీరనివని సురేష్ అన్నారు. రెండు వారాల్లో తన సాధారణ టిబి మరియు హెచ్ఐవి మందులు అయిపోతాయని తెలిపారు. లాక్డౌన్ పొడిగిస్తే, మందులు లభించకపోతే ఏమీ చేయాలో తెలియడం లేదని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. సకాలంలో మందులు లేకుంటే హెచ్ఐవి, టిబి రోగులు ఇబ్బంది పడతారు. రోగాలు ఎక్కువ అవకాశం ఉంది. తర్వాత మందులు వాడినా పనిచేయడం కష్టమవుతుంది. దీంతో ఆరోగ్యం క్షీణించి, బతకడం కష్టమవుతుంది. 

కరోనావైరస్ లాక్డౌన్ ద్వారా జీవితాలను ప్రభావితం చేసిన టిబి మరియు హెచ్ఐవి ఉన్న వేలాది మంది భారతీయులలో రణవీర్ ఉన్నారు. భారతదేశం ప్రతి సంవత్సరం 25 లక్షలకు పైగా క్రియాశీల క్షయ రోగులు మరియు నాలుగు లక్షలకు పైగా టిబి మరణాలున్నట్టు గణాంకాలు చెబుతున్నాయి.  ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యధికం. భారతదేశంలో అత్యధిక సంఖ్యలో మల్టీడ్రగ్-రెసిస్టెంట్ టిబి కేసులు ఉన్నాయి. ఇది వ్యాధి మరింత తీవ్రమైన రూపం, దీన్ని నయం చేయడం కష్టం. దేశం హెచ్ఐవి డేటా కూడా దుర్భరంగా ఉంది. 2018లో 21.4 లక్షలకు పైగా ప్రజలు హెచ్ఐవితో బాధపడుతుండగా, 69,000 మంది మరణించారు.

కోవిడ్ -19 ఫ్లూ లాంటి వ్యాధి. కరోనావైరస్ వల్ల కలుగుతందని కొత్తగా కనుగొన్నారు. ఇది డిసెంబర్ 2019 లో ఉద్భవించినప్పటి నుండి ప్రపంచవ్యాప్తంగా 12.7 లక్షల మందికి పైగా సోకింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా దాదాపు 70,000 మందిని బలి తీసుకుంది. అనేక అభివృద్ధి చెందిన దేశాల ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలను వారి పరిమితికి మించి విస్తరించింది. భారతదేశంలో కోవిడ్ -19 తో కనీసం 111 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఇప్పటివరకు 4,281 మందికి సోకింది. మార్చి 24 న ప్రకటించిన 21 రోజుల లాక్డౌన్ అంటువ్యాధిని అరికట్టడానికి ఒక ముమ్మర ప్రయత్నం. కానీ లాక్డౌన్ కూడా ఆకస్మికంగా, పేలవంగా ప్రణాళిక చేయబడింది. వలస కార్మికుల సమూహ బహిష్కరణకు కారణమైంది. ప్రజా రవాణా లేకపోవడంతో నగరాల నుండి వారి గ్రామాలకు వందల కిలోమీటర్లు నడుచుకుంటూ బయల్దేరారు. ఈ క్రమంలో చాలా మంది మరణించారు.

క్షయ, హెచ్ఐవి / ఎయిడ్స్, క్యాన్సర్, డయాబెటిస్ మరియు ఇతర ప్రాణాంతక వ్యాధులు ఉన్న రోగులు సజీవంగా ఉండటానికి ఆధారపడే ఔషధాలతో సహా అవసరమైన వస్తువులు మరియు సేవల సరఫరాను కూడా లాక్డౌన్ దెబ్బతీసింది. ఒక ప్రజారోగ్య సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి దేశం చేస్తున్న ప్రయత్నాలు ఇతరులను తీవ్రంగా దెబ్బతీస్తాయని రోగులు, సంరక్షకులు, వైద్యులు మరియు కార్యకర్తలు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ఏప్రిల్ చివరి నాటికి భారతదేశం కోవిడ్ -19 మహమ్మారి శిఖరాన్ని తాకుతుందని ఢిల్లీకి చెందిన టిబి-స్పెషలిస్ట్ డాక్టర్ ఆనంద్ దాస్ అన్నారు. ఆ సమయానికి తాము ఇతర వ్యాధుల రోగులకు మంచి కంటే ఎక్కువ హాని కలిగించవచ్చన్నారు. 

ఔషధాల కోసం పోరాటం
క్షయవ్యాధి భారతదేశంలో గుర్తించదగిన వ్యాధి – ప్రతి కేసును ప్రభుత్వానికి నివేదించాలి – మరియు దాని మందులు ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ ఆసుపత్రులు, క్లినిక్‌లలో పంపిణీ చేయబడతాయి. టిబి పేదలను అసమానంగా ప్రభావితం చేస్తుంది కాబట్టి ప్రభుత్వ ఆసుపత్రులలో ఆ మందులు ఉచితంగా లభిస్తాయి. కరోనావైరస్ లాక్డౌన్ తో భారదేశంలోని పట్టణ, గ్రామీణప్రాంతాల్లో టిబి ఔషధాల ప్రాప్యత దెబ్బతింది. “లాక్డౌన్ ప్రారంభమైనప్పటి నుండి తమ క్లినిక్ కు నెలవారీ ఔషధాల కోసం వచ్చే టిబి రోగుల సంఖ్య తగ్గిందని డాక్టర్ పవిత్ర మోహన్ అన్నారు. ప్రజా రవాణా లేకపోవడంతో వారు తమ దగ్గరకు రాలేకపోతున్నారని చెప్పారు. రాజస్థాన్ లో ఉదయపూర్ జిల్లాలోని సలుంబర్ పట్టణంలో ఆమె లాభాపేక్షలేని ప్రైవేట్ హెల్త్ క్లినిక్ నడుపుతున్నారు. 

చాలా గ్రామీణ టిబి రోగుల సంరక్షకులకు సలుంబర్‌కు తీసుకెళ్లడానికి ప్రైవేట్ రవాణా లేదు కాబట్టి, మోహన్ క్లినిక్ నుండి ఆరోగ్య కార్యకర్తలు వీలైనంత ఎక్కువ మంది రోగుల దగ్గరకు వెళ్లడానికి తమ వంతు ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. ఉదాహరణకు గతవారం మోహన్ సహచరులలో ఒకరు ప్రయాణానికి మార్గాలను కనుగొనటానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, నెలవారీ అపాయింట్‌మెంట్‌ను కోల్పోయిన రోగికి మందులు పంపిణీ చేయడానికి 60 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఒక గ్రామానికి వెళ్లారు. ఔషధాల కోసం ప్రజారోగ్య కేంద్రాలపై ఆధారపడే ఇతర రోగుల గురించి మోహన్ ఆందోళన చెందుతున్నారు. మోహన్ మాట్లాడుతూ ప్రభుత్వానికి ASHA లు (గుర్తింపు పొందిన సామాజిక ఆరోగ్య కార్యకర్తలు), ANM లు (సహాయక నర్సు మంత్రసానిలు) మరియు కమ్యూనిటీ వాలంటీర్లు గ్రామాల్లోని రోగులకు TB లేదా HIV మందులను అందజేయడానికి నియమించబడతారు. కానీ చాలా మంది ఆరోగ్య కార్యకర్తలకు ఇప్పుడు కరోనావైరస్ పనులకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వమని కోరారు. అన్ని రోగనిరోధకత, పూర్వ-నాటల్ కేర్ programs ట్రీచ్ కార్యక్రమాలను కూడా రాజస్థాన్ నిలిపివేసింది.
చాలా చోట్ల, ASHA లు మరియు ANM లు ఇప్పుడు నగరాల నుండి తిరిగి వచ్చిన వలస కార్మికులను కోవిడ్ -19 లక్షణాల కోసం తనిఖీ చేయడానికి బిజీగా ఉన్నారని మోహన్ చెప్పారు.

కరోనావైరస్ ను గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోకి తీసుకువెళ్ళే వలస కార్మికుల ఆందోళనలు వారి కోసం తాత్కాలిక, రెండు వారాల నిర్బంధ కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయాలని రాష్ట్రాలను ఆదేశించాలని కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని ప్రేరేపించాయి. కానీ డాక్టర్ ఆనంద్ దాస్, టిబి అధికారులకు సమానంగా ముఖ్యమైన ఆందోళనగా ఉండాలని అభిప్రాయపడ్డారు.
“ఢిల్లీ నుండి బయలుదేరిన చాలా మంది వలసదారులలో టిబి రోగులు ఉన్నారు, వారు ఇప్పుడు మందులు లేకుండా దిగ్బంధం కేంద్రాలలో చిక్కుకున్నారు. వారి పరిస్థితిని పట్టించుకోరు” అని దాస్ చెప్పారు. టిబి-పాజిటివ్ వలసదారులలో కొంతమందికి ఔషధాలను పొందడానికి క్లినిక్ ప్రయత్నించింది. వారు ఇప్పటికీ రోడ్డు మీద ఉన్నారు. ఇప్పుడు వారు నిర్బంధంలో ఉన్నందున, దాస్, అతని బృందం వారితో సంబంధాన్ని కోల్పోయారు.

హెచ్‌ఐవి విషయంలో, రోగులు ఎక్కువగా ప్రతి జిల్లాలోని ప్రభుత్వ కేంద్రాల్లో లభించే నెలవారీ యాంటీరెట్రోవైరల్ ఔషధాలపై ఆధారపడతారు. కరోనావైరస్ లాక్డౌన్ ప్రారంభమైనప్పటి నుండి, ఈ రంగంలో కార్యకర్తలు మరియు లాభాపేక్షలేని సంస్థలు వారి ఔషధాలను పొందలేకపోతున్న బాధిత హెచ్ఐవి రోగుల కాల్స్ ను పరిష్కరించడంలో బిజీగా ఉన్నారు.
యాంటీరెట్రోవైరల్ చికిత్సా కేంద్రాలు మూసివేయలేదని, అవి తెరిచి ఉన్నాయి, మందులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. కానీ రవాణా లేకుండా, చాలా మంది ప్రజలు వాటిని కావాలనుకోవడం లేదని అని లాభాపేక్షలేని ఇండియా హెచ్ఐవి / ఎయిడ్స్ అలయన్స్ కార్యకర్త మోనా బాలాని అన్నారు. మందులు తీసుకోవడానికి బయటకు వెళితే పోలీసులు ఆపుతారని చాలామంది భయపడుతున్నారని తెలిపారు. భయపడుతూ అవసరమైన వస్తువులను కొనడానికి బయటికి వచ్చినప్పటికీ, ప్రజలు తమ ఇళ్ళ నుండి బయటికివచ్చే వారిపై పోలీసులు క్రూరత్వం ప్రదర్శిస్తున్నారు.

బాలని సంస్థకు చెందిన క్షేత్రస్థాయి కార్మికులు దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ట్రావెల్ పాస్‌లను పొందగలిగారు. తద్వారా వారు హెచ్‌ఐవితో నివసించే ప్రజలకు మందులు సరఫరా చేయడంలో సహాయపడుతున్నారు. లాక్డౌన్ కోసం రాష్ట్ర సరిహద్దులు మూసివేయబడిన తరువాత ఢిల్లీ నుండి వారి మందులు తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది పడుతున్న జాతీయ రాజధాని ప్రాంతంలోని రోగులకు ఇది సహాయకారిగా ఉంది. కానీ స్వచ్ఛంద సంస్థలు హెచ్‌ఐవి లేదా టిబి రోగులకు పరిమిత సంఖ్యలో  మాత్రమే సహాయపడుతున్నాయి.  “వివిధ నెట్‌వర్క్‌ల ద్వారా మమ్మల్ని సంప్రదించే ప్రతి ఒక్కరికీ, లేని పది మంది ఉండాలి” అని లాభాపేక్షలేని సమూహం సర్వైవర్స్ ఎగైనెస్ట్ టిబికి చెందిన ప్రజారోగ్య నిపుణుడు చాపల్ మెహ్రా అన్నారు. హెచ్ఐవి సంఘం చాలా చురుకుగా ఉంది, కానీ బోర్డు అంతటా, వేలాది కేసులు హైలైట్ కావడం లేదని నేను అనుమానిస్తున్నానని అన్నారు.

హెచ్ఐవి ఔషధాలను పొందడంలో మరొక ప్రధాన సమస్య వ్యాధి చుట్టూ ఉన్న సామాజిక కళంకం. ముంబైలోని హెచ్ఐవి మరియు టిబి రోగులకు సహాయం చేయడానికి కృషి చేస్తున్న కార్యకర్త గణేష్ ఆచార్య తెలిపిన వివరాల ప్రకారం, ఇది చాలా మంది గ్రామీణ హెచ్ఐవి-పాజిటివ్ వ్యక్తులను మరియు వారి సంరక్షకులను యాంటీరెట్రోవైరల్ చికిత్సా కేంద్రానికి వెళ్ళకుండా నిరోధించింది. జిల్లా చికిత్సా కేంద్రాలు తరచుగా వారి గ్రామాలకు 30 లేదా 40 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నాయి, మరియు లాక్డౌన్ సమయంలో అక్కడికి వెళ్లడానికి ట్రావెల్ పాస్ పొందడానికి, ప్రజలు తమ స్థానిక పోలీసులకు హెచ్ఐవి పాజిటివ్ అని వెల్లడించాల్సి ఉంటుందని అని టిబి ముంబై నుండి టీవీ సర్వైవర్ ఆచార్య అన్నారు. 

బ్యాలెన్సింగ్ యాక్ట్
టిబి వంటి ప్రాణాంతక వ్యాధులు, ఇతర ప్రజారోగ్య కార్యక్రమాల ఖర్చుతో కోవిడ్ -19 పై దృష్టి పెట్టడం చాలా విడ్డూరంగా ఉందని డాక్టర్ ఆనంద్ దాస్ అన్నారు. “టిబి కార్యక్రమంలో దశాబ్దాలుగా మేము చెబుతున్న విషయాలు చెవిటి సంవత్సరాల్లో పడిపోయాయి, కాని కోవిడ్ దానిని రెండు నెలల్లో తెలియజేయగలిగాడు” అని దాస్ చెప్పారు. సాంఘిక దూరం మరియు వ్యక్తిగత మరియు సామాజిక పరిశుభ్రతను కాపాడుకునే సూత్రాలను ప్రస్తావించాడు. ఇవి కరోనావైరస్ కోసం టిబి వంటి అత్యంత అంటు, గాలి ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధికి అంతే ముఖ్యమైనవి. “కోవిడ్ పెద్ద వ్యక్తులను, విధాన రూపకర్తలను మరియు ఉన్నత వర్గాలను తాకినందున, వారి గొంతులు ఎక్కువగా వినిపిస్తాయి, అయితే టిబి పేదలను ప్రభావితం చేస్తుంది” అని దాస్ అన్నారు. కోవిడ్ పేదలను ఎక్కువగా ప్రభావితం చేయటం ప్రారంభించినప్పుడు, వారు ఇప్పటికే ఎదుర్కొంటున్న అనేక రోగనిరోధక-లోపం సమస్యలతో పాటు ఇది కొత్త సమస్య అవుతుందన్నారు.

దాస్ మాదిరిగానే, అనేక ఇతర ఆరోగ్య కార్యకర్తలు మరియు కార్యకర్తలు కోవిడ్ -19 పై ఒకే మనస్సు గల దృష్టి భారతదేశంలోని మిగిలిన ఆరోగ్య సంరక్షణపై చూపే ప్రభావం గురించి ఆందోళన చెందుతున్నారు. “OPD నియామకాలు పొందడానికి కష్టపడుతున్న డయాబెటిస్ నుండి నాకు కాల్స్ వచ్చాయి” అని గణేష్ ఆచార్య అన్నారు. “శస్త్రచికిత్సలు, OPD లు మరియు ప్రైవేట్ వైద్యుల అభ్యాసం కూడా చిన్న స్థాయిలో పనిచేస్తుంటే, మధుమేహం, రక్తపోటు లేదా క్యాన్సర్ రోగులు ఎక్కడికి వెళతారు?” అని ప్రశ్నిస్తున్నారు. 

ట్రాన్స్‌లేషనల్ హెల్త్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఇనిస్టిట్యూట్ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ డాక్టర్ గగన్‌దీప్ కాంగ్, ఏదైనా ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలో అత్యవసరమైన అత్యవసర సమస్యలు ఈ సంవత్సరం కోవిడ్ -19 వంటివి – ప్రాధాన్యతనివ్వాలని సూచించారు. రోగనిరోధకత వంటి నివారణ సేవలను అందించడం మరియు హెచ్ఐవి, టిబి వంటి వ్యాధుల పరీక్ష, చికిత్స ప్రతికూలంగా ప్రభావితం కాకుండా ముందస్తు ప్రణాళికలు వేయడం చాలా ముఖ్యం అని ఆమె నమ్ముతుంది.

“పశ్చిమ ఆఫ్రికాలో ఎబోలా వ్యాప్తి నుండి మాకు తెలుసు, మొత్తం ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ వారు మీజిల్స్ మరియు మలేరియా కంటే సాధారణం కంటే చాలా ఎక్కువ మరణాలను కలిగి ఉన్నంతవరకు తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యారు” అని కాంగ్ చెప్పారు. ముంబైలోని రణవీర్ సోదరుడు సురేష్ కూడా ఇదే అంటున్నారు. కరోనావైరస్ పై దృష్టి కేంద్రీకరించినందుకు తాము ప్రస్తుతం ప్రభుత్వాన్ని నిందించలేము, కానీ ఇలాంటి ఇతర వ్యాధులపై దృష్టి పెట్టకపోవడం సరైంది కాదంటున్నాడు. 

Also Read | కేరళలో కొత్త టెన్షన్.. కరోనా లక్షణాలు లేకుండానే ఇద్దరికి పాజిటివ్‌