తొలి ఏకాదశి (Tholi Ekadashi) హిందూ ధర్మంలో ఎంతో ప్రాముఖ్యత కలిగిన పవిత్ర తిథి. ఇది ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశి రోజున వస్తుంది. సంవత్సరంలో వచ్చే 24–26 ఏకాదశుల్లో ఇదే మొదటిది అనే భావనతో “తొలి” (మొదటి) ఏకాదశి అని పిలుస్తారు. ఈ రోజును శయన ఏకాదశి, దేవశయన ఏకాదశి, పద్మా ఏకాదశి అనే పేర్లతో కూడా పిలుస్తారు. ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశి జూన్ చివరి లేదా జూలై మొదటి వారంలో ఈ తిథి వస్తుంది. శయన ఏకాదశి నుండి కార్తీక శుద్ధ ఏకాదశి (ఉత్తాన ఏకాదశి) వరకు వచ్చే నాలుగు నెలలు చాతుర్మాసంగా పరిగణిస్తారు. ఈ రోజులను భక్తులు పరమ పవిత్రంగా భావిస్తారు. పూజలు, ఉపవాసాలు చేస్తూ దేవుడి ధ్యానంలో గడుపుతారు.
పురాణ కథ ప్రకారం (సంఖ్యా పురాణం ప్రకారం):
పూర్వకాలంలో ముచి అనే రాక్షసుడు భూమిని బాధిస్తుండేవాడు. ఆ రాక్షసుడి ఆకృత్యాలు అధికం అవడంతో దేవతలు అందరు కలిసి విష్ణువుని శరణు వేడారు. ఆయనతో పాటు పద్మా ఏకాదశి అనే దివ్యశక్తిని కూడా ప్రార్థించారు. ఆమె ముచి రాక్షసుడిని సంహరించింది. అదే రోజు శ్రీహరి నిద్రలోకి వెళ్లిన రోజుగా భావిస్తారు. అందుకే ఈరోజుని పద్మా ఏకాదశి అని కూడా అంటారు.
తొలి ఏకాదశి ప్రాముఖ్యత:
1. విష్ణు దేవుడు యోగనిద్రలోకి వెళ్లే రోజు
ఈ రోజున శ్రీమహావిష్ణువు శేషతల్పం శయనించి యోగనిద్రలోకి వెళ్లతాడు. ఆయన కార్తీక శుద్ధ ఏకాదశి రోజున మళ్ళీ మేలుకుంటాడు. ఈ నాలుగు నెలల కాలాన్ని దేవశయనం అంటారు.
2. చాతుర్మాస్య వ్రతాలకు ప్రారంభమైన రోజు:
వ్రతాచారులు, సాధువులు, గురువులు ఈ రోజు నుంచే చాతుర్మాస్య వ్రతాలను ప్రారంభిస్తారు. వర్షాకాలంలో త్రికరణ శుద్ధితో, నియమ పద్ధతిలో జీవనం గడపడం కోసం ఇది ప్రారంభ దినం.
3. పుణ్యకాల ప్రారంభం:
తొలి ఏకాదశి నుంచి వచ్చే ప్రతి రోజూ పుణ్యదాయకం. దీని వల్ల ఉపవాసం, జపం, ధ్యానం, దానం వంటి కార్యాల ఫలితాలు పదింతలు అవుతాయి.
వ్రత విధానం:
ఉదయం పవిత్ర స్నానం చేసి, శ్రీమహావిష్ణువుని పూజించాలి. తులసి, పుష్పాలతో అర్చన చేయాలి. విష్ణుసహస్రనామ పఠనం చేయాలి. కొన్ని మంది నిరాహారంగా, మరికొందరు పండ్లాహారంతో ఉపవాసం చేస్తారు. ఇంకా రాత్రి జాగరణ (నిద్రలేకుండా జపం చేయడం) చేస్తే విశేష ఫలితాలుంటాయి. ఈరోజున అన్నదానం, వస్త్రదానం, తులసి మొక్కలు లేదా ధాన్యదానం చేసినా అది పుణ్యకార్యం.
తొలి ఏకాదశి ఆచరణ వల్ల కలిగే లాభాలు:
- పూర్వ పాపాల నిర్మూలనం
- మానసిక, ఆధ్యాత్మిక శుద్ధి
- కుటుంబంలో శాంతి, ఐశ్వర్యం
- పితృశాంతి, దైవ అనుగ్రహం
- చాతుర్మాస కాలంలో నియమబద్ధ జీవనానికి శుభారంభం
తొలి ఏకాదశి అనేది ఆధ్యాత్మిక ప్రబోధానికి, నియమబద్ధమైన జీవనానికి ఒక గొప్ప ఆరంభం. భక్తి, శ్రద్ధ, నియమం కలిసిన ఈ పవిత్ర దినం మన జీవితాన్ని ధర్మమార్గంలో నడిపించే శక్తిని కలిగిస్తుంది. ప్రతి ఒక్కరూ సాధ్యమైన విధంగా ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించి విష్ణు కృప పొందవచ్చు.