History of ISKON: ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆలయాల సంస్థగా చెప్పబడుతున్న ఇస్కాన్ సంస్థ ప్రస్తుతం చర్చనీయాంశంగా ఉంది. దీనికి కారణం బీజేపీ ఎంపీ, జంతు హక్కుల కార్యకర్త మేనకా గాంధీ ఆ సంస్థపై తీవ్రమైన ఆరోపణలు చేయడం. ఇస్కాన్ అంటే ఇంటర్నేషనల్ సొసైటీ ఫర్ కృష్ణ కాన్షియస్‌నెస్‌. నిష్ట హిందూ సంప్రదాయ సంస్థ. ఈ సంస్థపై అదే హిందూ భావజాలానికి చెందిన పార్టీ ఎంపీ తీవ్రమైన ఆరోపణలు చేయడం గమనార్హం. ఇస్కాన్ దేశంలోనే ‘అతిపెద్ద మోసపూరిత’ సంస్థగా అభివర్ణించిన ఆమె, ఇస్కాన్ తన గోశాలలోని ఆవులను కసాయిలకు విక్రయిస్తుందని ఆరోపించారు. అయితే, ఆరోపణలను నిరాధారమైనవని, అబద్ధమని ఇస్కాన్ వివరణ ఇచ్చింది.
మేనకా గాంధీ ఆరోపణలు ఏమిటి?
‘‘నేను ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఇస్కాన్‌కు చెందిన అనంతపురం గౌశాలకు వెళ్లాను. డెయిరీ మొత్తంలో పాలిచ్చే ఆవు ఒక్కటి కూడా లేదు. అలాగే అక్కడ ఒక్క దూడ కూడా లేదు. అంటే అన్నీ అమ్మకానికి పోతున్నాయి. ఇస్కాన్ తన ఆవులన్నింటినీ కసాయిలకు విక్రయిస్తుంది. తాము చేసినంత సేవ ఎవరూ చేయరని ఇస్కాన్ నుంచి వాదనలు వస్తున్నాయి. వారు వీధుల్లో ‘హరే రామ్ హరే కృష్ణ’ పాడతారు. అప్పుడు తమ జీవితమంతా పాలపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది. కానీ వాస్తవంలో జరిగేదేంటి? బహుశా, వారిలా ఎవరూ పశువులను కసాయిలకు అమ్మి ఉండరు’’ అని మేనకా అన్నారు.
ఇస్కాన్ సమాధానం..
ఆరోపణలను తోసిపుచ్చిన ఇస్కాన్ జాతీయ ప్రతినిధి యుధిష్ఠిర్ గోవింద దాస్ స్పందిస్తూ..‘‘భారతదేశంలోనే కాకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆవులు, ఎద్దుల సంరక్షణ వంటి విషయాల్లో ఇస్కాన్ సంస్థ ప్రపంచంలోనే అగ్రభాగాన ఉంది. ఆవులను, ఎద్దులను జీవితాంతం సంరక్షిస్తాము మేము. కసాయిలకు అమ్మడం అన్న ఆరోపణలు పూర్తిగా అవాస్తవం’’ అని అన్నారు. గొడ్డు మాంసం ప్రధాన ఆహారంగా ఉన్న ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాల్లో ఇస్కాన్ ఆవులను సంరక్షిస్తోందని ఆలయ నిర్వాహకులు తెలిపారు. అదే సమయంలో ఇస్కాన్‌కు చాలా కాలంగా శ్రేయోభిలాషిగా ఉన్న మేనకా గాంధీ చేసిన ప్రకటన మాకు ఆశ్చర్యం కలిగించిందని ఇస్కాన్ పేర్కొంది. భారతదేశంలో 60కి పైగా గోవుల సంరక్షణ కేంద్రాలను ఇస్కాన్ నడుపుతున్నట్లు, ఇక్కడ వందలాది ఆవులు, ఎద్దులు రక్షించబడుతున్నాయని అన్నారు. ఇస్కాన్ గోవధశాలలకు వచ్చే ఆవులు వధ నుంచి కాపాడబడ్డాయని ఇస్కాన్ నిర్వాహకులు పేర్కొన్నారు.
ఇస్కాన్ చరిత్ర ఏమిటి?
ఇస్కాన్ సంస్థ 1965లో న్యూయార్క్‌లో స్థాపించారు. భారతదేశంలో ఆధ్యాత్మిక విద్యకు బలమైన మద్దతుదారుడైన భక్తివేదాంత స్వామి శ్రీల ప్రభుపాద దీనిని ప్రారంభించారు. కృష్ణభక్తి ఉద్యమ ప్రయాణం కూడా ఆసక్తికరంగా సాగింది. ఇస్కాన్ ప్రకారం, మొదట ప్రభుపాదుడు పాశ్చాత్య దేశాలలో శ్రీకృష్ణుని సందేశాన్ని వ్యాప్తి చేయడానికి బృందావనాన్ని విడిచిపెట్టాడు. అతను శ్రీకృష్ణుడిపై పుస్తకాలతో కూడిన ట్రంక్‌తో బోస్టన్‌కు వచ్చాడు. మొదట్లో చాలా కష్టపడాల్సి వచ్చినా కొద్దిరోజుల్లోనే జనాలు ఆయనను అనుసరించడం మొదలుపెట్టారు. ఆయన ఉపన్యాసానికి కొంత మంది హాజరయ్యారు. ప్రభుపాద 1966 వరకు న్యూయార్క్‌లో నివసించారు. ప్రతివారం భగవద్గీతపై ఉపన్యాసాలు ఇవ్వడం ప్రారంభించారు. దీనితో పాటు ఆయన అమెరికాలోని న్యూయార్క్ నగరంలో ఇస్కాన్‌ను స్థాపించి విజయవంతంగా నడిపించారు.
ఇస్కాన్ ఎలా ముందుకు సాగింది?
సంస్థ తెలిపిన సమాచారం ప్రకారం.. 1966-1968 మధ్య పెద్ద సంఖ్యలో అనుచరులు మిషన్‌లో చేరారు. ఇది లాస్ ఏంజిల్స్, సీటెల్, శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో, శాంటా ఫే, మాంట్రియల్, న్యూ మెక్సికో వంటి నగరాల్లో శ్రీల ప్రభుపాద ఆలయాలను స్థాపించడానికి దారితీసింది. 1969-1973 మధ్య, కెనడా, యూరప్, మెక్సికో, ఆఫ్రికా, దక్షిణ అమెరికా, భారతదేశంలో అనేక దేవాలయాలు ప్రారంభించారు. ఇస్కాన్ అభివృద్ధిని పర్యవేక్షించేందుకు 1970లో ఒక సంస్థ కూడా స్థాపించారు.
భారతదేశంలో ఎలా విస్తరించింది?
ఇస్కాన్ క్రమంగా తన అడుగులను ప్రపంచంలోనే కాకుండా భారతదేశంలో కూడా విస్తరించింది. 1970 – 1977 వరకు, ముంబయిలోని అతిపెద్ద దేవాలయంతో సహా బృందావన్, మాయాపూర్‌లలో ఇస్కాన్ కలిసి భారతదేశంలోని అనేక ప్రధాన యాత్రా స్థలాలను నిర్మించాయి. శ్రీల ప్రభుపాద 1972లో భక్తివేదాంత బుక్ ట్రస్ట్‌ని స్థాపించారు. శ్రీకృష్ణుడిపై పుస్తకాలను ప్రచురించే అతిపెద్ద సంస్థలలో ఇస్కాన్ ఒకటి.
శ్రీల ప్రభుపాద 1966 – 1977 మధ్య సంస్కృతం నుంచి 40కి పైగా కృష్ణ సాహిత్యాన్ని ఆంగ్లంలోకి అనువదించారు. వీటిలో శ్రీమద్ భగవత్ లేదా భగవత్ పురాణం, శ్రీకృష్ణుడు, లీలలు, భక్తుల అవతారాల చరిత్ర వంటి 18 సంపుటాలు ఉన్నాయి. తర్వాత ‘హరే కృష్ణ హరే కృష్ణ.. కృష్ణ కృష్ణ కృష్ణ హరే హరే, హరే రామ్ హరే రామ్.. రామ్ రామ్ రామ్ హరే హరే’ అనే మంత్రం ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రాచుర్యం పొందింది. ఇస్కాన్ తనను తాను శ్రీకృష్ణుడి బోధనలను విశ్వసించే సంస్థగా అభివర్ణించుకుంటుంది.
సంస్థ ఏం చేసింది?
ఐదు దశాబ్దాలకు పైగా సుదీర్ఘ ప్రయాణంలో ఇస్కాన్ అనేక మతపరమైన పనులు చేసింది. 1973లో వేదాల బోధనల కోసం భక్తివేదాంత సంస్థను స్థాపించారు. మరుసటి సంవత్సరం అంటే 1974లో ప్రపంచవ్యాప్తంగా విపత్తు ప్రాంతాల్లో ఆహారం వంటి సహాయ కార్యక్రమాలను ప్రారంభించినప్పుడు ఇస్కాన్‌కు మంచి గుర్తింపు వచ్చింది. శ్రీల ప్రభుపాదులు 1977లో మరణించారు. దీనికి ముందు, ఇస్కాన్ దాదాపు 108 దేవాలయాలు, విద్యా కేంద్రాలను స్థాపించింది. అలాగే 10,000 కంటే ఎక్కువ మంది అనుచరులను కలిగి ఉంది. నేడు ఇస్కాన్ కు ప్రపంచవ్యాప్తంగా 500 కంటే ఎక్కువ కేంద్రాలు ఉన్నాయి.
ఇస్కాన్ ఇంతకు ముందు వివాదంలోకి వచ్చిందా?
ఇంతకు ముందు ఇస్కాన్ పలు సందర్భాల్లో వివాదంలోకి వచ్చింది. ఈ ఏడాది జూలైలో దాని పూజారి అమోఘ్ లీలా దాస్‌పై నిషేధం విధించింది. స్వామి వివేకానంద, రామకృష్ణ పరమహంసపై చేసిన వ్యాఖ్యల తర్వాత ఇస్కాన్ ఈ నిర్ణయం తీసుకుంది.
2018: మతం పేరుతో బ్రెయిన్ వాష్‌కు పాల్పడ్డారని ఆరోపణ
అహ్మదాబాద్‌లోని హరే కృష్ణ దేవాలయం మతం, ఆధ్యాత్మికత పేరుతో యువతను బ్రెయిన్‌వాష్ చేసిందని ఆరోపణలు వచ్చాయి. జార్ఖండ్‌కు చెందిన ఓ కుటుంబం తమ కుమారుడు ప్రశాంత్‌ను బ్రెయిన్‌వాష్ చేసి ప్రజలకు దూరంగా ఉంచారని ఆరోపించారు. అయితే ఈ ఆరోపణలను ఆ సంస్థ ఖండించింది.
2016: ఇస్కాన్‌ను మత మార్పిడి సంస్థగా శంకరాచార్య అభివర్ణించారు
ఇస్కాన్ మత మార్పిడికి పాల్పడుతోందని శంకరాచార్య స్వామి స్వరూపానంద సరస్వతి ఆరోపించారు. కృష్ణుడిపై భక్తి పేరుతో హిందువులను మభ్యపెట్టి మతం మార్చేందుకు ఇస్కాన్ ప్రయత్నిస్తోందన్నారు. ఇస్కాన్ ఇంటర్నేషనల్ రిలేషన్స్ హెడ్ బ్రజేంద్ర నందన్ దాస్ శంకరాచార్య ప్రకటనపై ఆశ్చర్యం వ్యక్తం చేశారు. ఈ ఆరోపణను పూర్తిగా ఖండించారు. మతమార్పిడి అని చెప్పడం అర్థరహితమని ఆయన అన్నారు. కృష్ణ భక్తి, గీత సందేశాన్ని వ్యాప్తి చేయడంలో ఇస్కాన్ నిమగ్నమై ఉందని ఆయన సమాధానం ఇచ్చారు.
