Ashraf Ghani అప్ఘానిస్తాన్ విఫల నేతగా మిగిలి..తిరిగి అమెరికాకు

ఆదివారం తాలిబన్లు కాబూల్ నగరంలోకి ప్రవేశించన వెంటనే అఫ్ఘానిస్తాన్ అధ్యక్ష పదవికి రాజీనామా చేసిన అష్రఫ్ ఘనీ

Ashraf Ghani

Ashraf Ghani, Expert On Failed States Who Watched His Government Collapse ఆదివారం తాలిబన్లు కాబూల్ నగరంలోకి ప్రవేశించన వెంటనే అఫ్ఘానిస్తాన్ అధ్యక్ష పదవికి రాజీనామా చేసిన అష్రఫ్ ఘనీ తన భార్య, చీఫ్ ఆఫ్ స్టాఫ్, అప్ఘాన్ భద్రతా సలహాదారుతో కలిసి దేశం వదిలి పారిపోయిన విషయం తెలిసిందే. ప్రస్తుతం అష్రఫ్ ఘనీ ఒమన్ లో ఉన్నాడని సమాచారం. మరికొద్ది గంటల్లో ఆయన అమెరికాకు వెళ్లనున్నట్లు తెలుస్తోంది. అయితే అప్ఘానిస్తాన్ ని పునఃనిర్మిస్తానన్న హామీతో అధ్యక్ష పీఠం ఎక్కి.. సొంత వైఫల్యాలతో తాలిబన్లను ఎదుర్కోలేక, సొంత ప్రభుత్వం కూలిపోతుంటే చూస్తూ ఉండటం తప్ప ఏమీ చేయలేని స్థితిలో అప్ఘానిస్తాన్ నుంచి పారిపోయిన అష్రఫ్ ఘనీ ఎవరు,ఆయన అఫ్ఘాన్ కి ఎలా అధ్యక్షుడు కాగలిగారు,ఓ విఫల నేతగా ఎలా మిగిలిపోయారో చూద్దాం

అఫ్గాన్‌లోనే గొప్ప విద్యావేత్త..24 ఏళ్లు తర్వాత దేశానికి
అఫ్గాన్‌లోనే ఓ గొప్ప విద్యావేత్త అష్రఫ్ ఘనీ. ఆర్థికంగా నష్టపోయిన దేశాలపై అధ్యయనం చేసిన ప్రపంచస్థాయి ఆర్థిక నిపుణుల్లో ఒకరిగా అష్రఫ్ ఘనీ పేరుపొందారు. అప్ఘానిస్తాన్ లోని లోగర్‌ ప్రావిన్స్‌లో 1949 మే నెలలో జన్మించిన అష్రఫ్ ఘనీ.. ఉన్నత చదువుల నిమిత్తం అమెరికా వెళ్లారు. అమెరికాలోని పలు యూనివర్శిటీల్లో ఘనీ విద్యనభ్యసించారు. పీహెచ్‌డీ పూర్తిచేసిన తర్వాత కాలిఫోర్నియా యూనివర్శిటీ, జాన్‌ హాప్‌కిన్స్‌ యూనివర్శిటీల్లో అధ్యాపకుడిగా పనిచేశారు. ఆ తర్వాత 1991లో ప్రపంచబ్యాంకులో చేరారు. ఐక్యరాజ్యసమితిలోనూ పనిచేశారు. అలా రెండు దశాబ్దాలకు పైగా విదేశాల్లో ఉన్న ఘనీ.. 2001 చివర్లో తిరిగి కాబుల్‌ చేరుకున్నారు. అదే సమయంలో అప్ఘాన్ లో తాలిబన్ల ఆధిపత్యం పోయి ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.

 ఘనీ రాజకీయ జీవిత ప్రారంభమైందిలా
ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రత్యేక సలహాదారుడిగా 2001లో కాబూల్ చేరుకున్న అష్రఫ్ ఘనీ..అప్పటి అప్ఘాన్ తాత్కాలిక ప్రభుత్వ ఏర్పాటులో కీలక పాత్ర పోషించారు. అప్పటి అధ్యక్షుడు హమీద్‌ కర్జాయ్‌కి సలహాదారుగా ప్రభుత్వంలో చేరారు. హమీద్‌ కర్జాయ్‌ నేతృతంలోని ప్రభుత్వంలో కీలకంగా వ్యవహరించిన ఘనీ.. 2002 నుంచి 2004 వరకు ఆర్థికమంత్రిగా కూడా వ్యవహరించారు. ఆ సమయంలో కొత్త కరెన్సీని విడుదల చేయడంతో పాటు పన్ను వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టారు. దేశంలో పాతుకుపోయిన అవినీతిని తరిమికొట్టేందుకు అనేక సంస్కరణలు తీసుకొచ్చి ప్రజలను ఆకట్టుకున్నారు. సంపన్నులైన అఫ్గాన్లు తిరిగి స్వదేశానికి వచ్చేలా చేయడంతో అప్పట్లో ఆయన పేరు దేశమంతా మార్మోగిపోయింది.

అప్ఘాన్ అధ్యక్షుడిగా బాధ్యతల స్వీకరణ..అధ్యక్ష భవనానికి మాత్రమే పరిమితం
అమెరికా పౌరసత్వాన్ని వదులుకుని 2009లో అఫ్గాన్‌ అధ్యక్ష పదవికి ఘనీ పోటీ చేసిన అష్రఫ్ ఘనీ..ఆ ఎన్నికల్లో కేవలం 3శాతం ఓట్లు మాత్రమే సాధించి నాలుగో స్థానానికి పరిమితమయ్యారు. 2014లో మరోసారి అధ్యక్ష పదవికి పోటీ చేశారు. అయితే ఆ ఎన్నికల్లో ఎవరికీ స్పష్టమైన ఆధిక్యం రాలేదు. దీంతో ఆయన ప్రత్యర్థి అబ్దుల్లాతో అధికారాన్ని పంచుకునేందుకు ఒప్పందం కుదిరింది. దీంతో 2014 సెప్టెంబరులో ఘనీ తొలిసారి అఫ్ఘానిస్తాన్ అధ్యక్షుడిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు. అబ్దుల్లాను చీఫ్‌ ఎగ్జిక్యూటివ్‌ ఆఫ్‌ అప్ఘానిస్తాన్ గా నియమించారు. 2019లో జరిగిన ఎన్నికల్లో మరోసారి గెలిచి రెండోసారి అధ్యక్ష పీఠం ఎక్కారు అష్రఫ్ ఘనీ. అధ్యక్షుడైన తర్వాత ఘనీ.. కాబూల్ లోని అధ్యక్ష భవనానికి మాత్రమే పరిమితమయ్యేవారు. కేవలం తన నమ్మకస్తులను మాత్రమే తనతో పాటు ఉంచుకున్నారు. ఘనీ ఎవరితోనూ సన్నిహితంగా ఉండేవారు కాదు. ఘనీకి కోపం కూడా ఎక్కువేనంట.

తాలిబన్ ని రాజకీయ పార్టీగా గుర్తించి..అమెరికాపై అతిగా ఆధారపడి
తొలుత తాలిబన్లపై పోరాటానికి గట్టిగానే ప్రయత్నించిన అష్రఫ్ ఘనీ.. అధికారంలోకి వచ్చిన తొలినాళ్లలో పలుమార్లు వారితో శాంతి చర్చలు జరిపారు. ఒక దశలో తాలిబన్ సంస్థని రాజకీయ పార్టీగా గుర్తించేందుకు ప్రభుత్వం సిద్ధంగా ఉందని కూడా చెప్పారు. తాలిబన్లతో ఒప్పందానికి సిద్ధమేనని 2019 ఎన్నికల ప్రచార సమయంలో మరోసారి పునరుద్ఘాటించారు. అయితే తాలిబన్లు సంధికి అంగీకరించకుండా పౌర ప్రభుత్వంపై వరుసగా దాడులు చేస్తూ ప్రభుత్వాన్ని బలహీనపర్చేందుకు ప్రయత్నించారు. అష్రఫ్ ఘనీని ఓ కీలుబొమ్మగా తాలిబన్లు అభివర్ణించేవారు. తాలిబన్ దాడుల నేపథ్యంలో అమెరికాపై అతిగా ఆధారపడ్డారు ఘనీ. మరోవైపు సొంత సైన్యాన్ని బలోపేతం చేసుకోవడంలోనూ ఘనీ విఫలమయ్యారు. అదేవిధంగా, రాజకీయ జీవితం తొలినాళ్లలో ఏ అవినీతికి వ్యతిరేకంగా పోరాడి పేరు తెచ్చుకున్నారో… అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత తన ప్రభుత్వంలోనే అవినీతి తారాస్థాయికి చేరుకున్నా ఏమీ చేయలేని పరిస్థితి ఘనీకి ఎదురైంది.

ఈ నేపథ్యంలోనే తాలిబన్లతో అమెరికా జరుపుతున్న చర్చలకు ఘనీ దూరమవుతూ వచ్చారు. దీంతో ఈ వ్యవహారాన్ని అగ్రరాజ్యం తమకు తలకు మించిన భారంగా భావించి అప్ఘానిస్తాన్ ని వీడేందుకు నిర్ణయించుకుంది. అలా గతేడాది ఫిబ్రవరిలో తాలిబన్లతో శాంతి ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. ఈ ఒప్పందంలో భాగంగా అమెరికా ఒత్తిడితో దాదాపు 5వేల మంది క్రూరమైన తిరుగుబాటుదారులను జైళ్ల నుంచి విడుదల చేసేందుకు ఘనీ అంగీకరించాల్సి వచ్చింది. ఇది ప్రజల్లో ఆయనపై వ్యతిరేకతను పెంచింది. ఆ తర్వాత అమెరికా అఫ్గాన్‌ను వీడటం మొదలుపెట్టింది. అయితే ఈ ఒప్పందాన్ని ఏ మాత్రం పట్టించుకోని తాలిబన్లు ఘనీ ప్రభుత్వంపై యుద్ధానికి దిగి విజయం సాధించినట్లు ఆదివారం ప్రటించారు.