బిల్లులు కట్టలేదని ఆస్పత్రులు రోగులను నిర్బంధించొచ్చా? చట్టం ఏం చెబుతోంది?

సాధారణంగా అనారోగ్యంతో ఆస్పత్రిలో చేరిన రోగుల్లో ఎవరైనా వైద్య చికిత్స అయిన ఖర్చులను చెల్లించలేకపోతే… ఆ బిల్లులు చెల్లించేంతవరకు వారిని బయటకు ఆస్పత్రివాళ్లు అనుమతించరు. ఇలాంటి ఘటనే ఒక మధ్యప్రదేశ్ లో జరిగింది. రాష్ట్రంలోని రాషాజాపూర్‌లో 60 ఏళ్ల వ్యక్తిని గత వారంలో ఆస్పత్రిలో మంచానికి కట్టేశారు.

అతని కుటుంబం రూ .11,200 మెడికల్ బిల్లు చెల్లించలేకపోయింది. మీడియా రిపోర్టుల ప్రకారం.. అక్కడి ప్రభుత్వం స్థానిక ప్రైవేట్ ఆస్పత్రి లైసెన్స్‌ను నిలిపివేసింది. బిల్లు కట్టలేదని తప్పుడు నిర్బంధంలో ఉంచినందుకు ఆ ఆస్పత్రి నిర్వాహకుడిపై కేసు నమోదైంది. ఇలాంటి సమస్యపై చట్టం లేకపోవడంతో ఎన్నో కేసులు చాలా వరకు ముగిసిపోతాయి.

ముసాయిదా చార్టర్ అంటే? :
రోగి ప్రాథమిక హక్కులను నిర్దేశిస్తుంది.. జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ రూపొందించిన ‘రోగి హక్కుల చార్టర్’తో 2018లో కేంద్ర ఆరోగ్య మంత్రిత్వ శాఖ తీసుకొచ్చింది. ఆస్పత్రి ఛార్జీల చెల్లింపులో వివాదం వంటి విధానపరమైన కారణాల వల్ల ఆస్పత్రులు రోగిని లేదా రోగి మృతదేహాన్ని అదుపులోకి తీసుకోలేవని ముసాయిదా పేర్కొంది. ఆరోగ్యం అనేది ఒక రాష్ట్ర విషయం కాబట్టి.. చార్టర్ నిబంధనలను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ద్వారా అమలు చేయాలనేది ప్రణాళికగా తెలిపింది.

ముసాయిదా నియమం ఏం చెబుతోంది : 
రాష్ట్ర నర్సింగ్ హోమ్ రిజిస్ట్రేషన్ నిబంధనలను సవరించాలని కోరుతూ గత సంవత్సరం మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం జారీ చేసిన ముసాయిదా నిబంధనలు ఆసుపత్రి బిల్లులు చెల్లించనందుకు రోగులను అదుపులోకి తీసుకోలేమని స్పష్టం చేసింది. ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ బిల్లులు చెల్లించని మృతదేహాన్ని ఆపివేయడం, హాస్పిటల్ బిల్లు లేదా మరేదైనా కారణంతో నిలపకూడదు.

సమస్య: నియమాలు, మార్గదర్శకాలు ఇప్పటికీ ‘ముసాయిదానే’లోనే ఉన్నాయి. పాటించని ఆంక్షల మద్దతుతో చట్టంగా చేయని పక్షంలో ఆసుపత్రులు ఇబ్బందుల్లో పడక తప్పదు.

ఏకైక ఎంపిక: చెల్లించని బిల్లుల కోసం ఆస్పత్రులు రోగులను బందీలుగా ఉంచలేవని వివిధ కోర్టులు పదే పదే తీర్పు ఇచ్చాయి. ఏదేమైనా.. ఈ తీర్పులు కేసుల నుంచి కేసుల ఆధారంగా సాధారణ ఆదేశాలను ఆమోదించడానికి కోర్టులు నిరాకరిస్తున్నాయి.

2018లో, బాంబే హైకోర్టు, ఒక రోగికి అనుకూలంగా తీర్పునిచ్చింది. ఫీజు చెల్లించనందున ఆరోగ్యంగా ప్రకటించిన వ్యక్తిని ఆస్పత్రి ఎలా అదుపులోకి తీసుకుంటుంది? అటువంటి ఆస్పత్రి వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను నియంత్రించినట్టే అవుతుంది. ఆస్పత్రుల్లో ఈ చర్య చట్టవిరుద్ధమని ప్రతిఒక్కరూ తెలుసుకోవాలి. కానీ, ఆస్పత్రులపై నిర్దిష్ట నియంత్రణ ఉత్తర్వులు జారీ చేయడానికి కోర్టు నిరాకరించింది.

ఇది ప్రభుత్వ పని అని పేర్కొంది. ఒక సంవత్సరం క్రితమే.. వివాదాస్పద బిల్లుపై బందీగా ఉన్న రోగిని విడుదల చేయాలని ఢిల్లీ హైకోర్టు కోరింది. బకాయిలు బాకీ ఉన్నప్పటికీ, చెల్లించని బిల్లులపై నగదును సేకరించడానికి రోగులను నిర్బంధించడాన్ని నిరాకరిస్తున్నట్టు పేర్కొంది.