Taliban Lithium Deposits : తాలిబన్ల నియంత్రణలోకి లిథియం నిక్షేపాలు..!

ప్రపంచ ఇంధన ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఎంతో కీలకమైన ఖనిజాల భారీ నిక్షేపాలను నియంత్రించే సామర్థ్యం కూడా తాలిబన్ల చేతుల్లోకి వెళ్లిపోయింది.

Taliban Control Lithium Deposits : తాలిబన్లు అన్నంత పనిచేశారు. ఆగష్టు 15న తాలిబాన్లు కాబూల్‌లోకి ప్రవేశించి అప్ఘానిస్తాన్ మరోసారి హస్తగతం చేసుకున్నారు. అప్ఘాన్ రాజధాని కాబూల్ లోకి ప్రవేశించి అక్కడి ప్రభుత్వాన్ని దించేసి తమ స్వాధీనంలోకి తీసుకున్నారు. దాంతో అప్ఘాన్‌లో తాలిబన్ ప్రభుత్వం చెప్పిందే శాసనంగా మారింది.  కేవలం ఆఫ్ఘన్ ప్రభుత్వాన్ని మాత్రమే తాలిబన్లు స్వాధీనం చేసుకోలేదు. ప్రపంచ ఇంధన ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఎంతో కీలకమైన ఖనిజాల భారీ నిక్షేపాలను నియంత్రించే సామర్థ్యం కూడా వారి చేతుల్లోకి వెళ్లిపోయింది. 2010లో అంతర్గత యూఎస్ డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ డిఫెన్స్ మెమో ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌ను (Saudi Arabia of lithium)గా పిలుపునిచ్చింది. అమెరికన్ జియాలజిస్టులు దేశంలోని ఖనిజ సంపద విస్తారమైన పరిధిని కనుగొన్నారు. దీని విలువ కనీసం 1 ట్రిలియన్ డాలర్లుగా ఉంటుంది.

ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు పునరుత్పాదక శక్తి బ్యాటరీలకు సిల్వర్ మెటల్ ఎంతో అవసరం కూడా. సరిగ్గా 10ఏళ్ల తరువాత.. దేశంలో అవినీతి, అధికార లోపం కారణంగా, ఖనిజ వనరులు దాదాపు పూర్తిగా వినియోగించుకోలేని పరిస్థితి ఎదురైంది. ప్రపంచంలోని అగ్రగామి లిథియం ఉత్పత్తిదారుగా పేరొందిన చైనా నుంచి అమెరికా స్వచ్ఛమైన ఇంధన సరఫరా చేయాలని చూస్తోంది. అయితే ఇప్పుడు తాలిబన్ల ఆక్రమణతో అఫ్ఘానిస్తాన్ ఖనిజాలను వారి నియంత్రణలోకి వెళ్లిపోయాయి. ఫలితంగా అమెరికా ఆర్థిక ప్రయోజనాలకు తీవ్ర దెబ్బ తగిలినట్టే అవుతుంది. తాలిబాన్లు ఇప్పుడు ప్రపంచంలోని కొన్ని ముఖ్యమైన వ్యూహాత్మక ఖనిజాలను తమ నియంత్రణలో ఉంచుకున్నారు. ఇంతకీ ఈ ఖనిజలను వినియోగించుకుంటారా? లేదా అనేది ప్రశ్నార్థకంగా మారింది.
Afghanistan : ప్ర‌జ‌లు పారిపోతుంటే… పార్కుల్లో ఎంజాయ్ చేస్తున్న తాలిబ‌న్లు

అఫ్ఘాన్  ఖనిజాలు.. రెండు వైపుల కత్తిలాంటివి :
ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే.. అప్ఘానిస్తాన్ లిథియం నిక్షేపాలు రెండువైపుల పదునైనా కత్తిలాంటివే.. లిథియం కోసం గ్లోబల్ డిమాండ్ 2020 స్థాయిల కంటే 2040 నాటికి 40 రెట్లు పెరుగుతుందని అంచనా. ఈ ఖనిజాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా తక్కువ సంఖ్యలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. గతంలో, ఆఫ్ఘన్ ప్రభుత్వ అధికారులు దేశంలో అమెరికా సైనిక ఉనికిని విస్తరించేందుకు ప్రలోభపెట్టారు. అమెరికా సహచరుల ముందు లాభదాయకమైన మైనింగ్ ఒప్పందాల అవకాశాన్ని కూడా అడ్డుకున్నారు. తాలిబాన్ స్వాధీనం చేసుకున్నరోజే దేశం విడిచి పారిపోయిన అఫ్ఘాన్ అధ్యక్షుడు, ప్రపంచ ఆర్థికవేత్త అష్రఫ్ ఘనీ ఖనిజాలను ఒక శాపంగా పేర్కొన్నారు. ఖనిజ సంపద ముఖ్యంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో అవినీతి హింసను పెంచుతుందని ఆర్థికవేత్తలు సైతం ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. సగటు పౌరులకు అనేక ప్రయోజనాలను అందించలేదని అంటున్నారు. అదే సమయంలో, తాలిబాన్లు తిరుగుబాటులో భాగంగా దేశ వార్షిక ఆదాయంలో 300 మిలియన్ డాలర్ల వరకు అక్కడి ఖనిజాలను ( lapis lazuli, gem) లాపిస్ లాజులి, రత్నం చట్టవిరుద్ధంగా దోచుకున్నారు.

తాలిబాన్ నియంత్రణలోకి నిక్షేపాలు.. ఏమౌతుందంటే? :
తాలిబాన్లు గ్లోబల్ లిథియం ట్రేడ్‌లోకి ప్రవేశించలేరు. అనేక ఏళ్ల సంఘర్షణతో దేశంలోని భౌతిక మౌలిక సదుపాయాలైన రోడ్లు, విద్యుత్ ప్లాంట్లు, రైల్వేలు అధ్వాన్న పరిస్థితుల్లో ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం తాలిబాన్ మిలిటెంట్లు స్వాధీనం చేసుకున్న నగరాల్లో ప్రాథమిక ప్రజా సేవలు, యుటిలిటీలను అందించే పరిస్థితులు లేవు. అంతర్జాతీయ పెట్టుబడిదారులను ఆకర్షించే ఆర్థిక విధానాలు అమల్లో లేవు. తాలిబాన్‌లో పోటీపడుతున్న ఏ కంపెనీ అయినా మైనింగ్ ఒప్పందాలను చర్చించడం కష్టమే. ఇక ఆన్‌లైన్‌లో గణనీయమైన మైనింగ్ కార్యకలాపాలకు అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాల రుణ స్థాయిని చైనా గ్రూపుకు విస్తరించే అవకాశం ఇప్పట్లో లేదని డెవలప్ మెంట్ ఎకనామిక్స్ రీసెర్చర్ నిక్ క్రాఫోర్డ్ (Nick Crawford) చెబుతున్నారు. 2007లో అఫ్ఘనిస్తాన్‌లో ప్రారంభమైన 3 బిలియన్ డాలర్ల రాగి మైనింగ్ ప్రాజెక్ట్‌లో చైనా పెట్టుబడిదారులు తీవ్రంగా నష్టపోయారు. అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాలు లేకపోవడంతో పెను సవాళ్లను ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది.
Packed Military Plane : మిలటరీ విమానంలో ఇరుక్కుని కూర్చుని దేశం విడిచిన ఆఫ్ఘన్లు

అప్ఘాన్ మినహా ఇతర సురక్షితమైన ప్రాంతాల్లో ఖనిజ వనరులు లభ్యమైనంతవరకు ఆఫ్ఘన్ ఖనిజాల పూర్తి వినియోగం తక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. ఏదేమైనా, చైనా, రష్యా ఇప్పటికే తాలిబాన్‌లతో దౌత్య సంబంధాలను కొనసాగిస్తున్నాయి. కొత్త పాలకవర్గంతో దాదాపుగా తమ సొంత గడ్డపై వ్యాపారాన్ని మొదలుపెట్టే అవకాశం ఉంది. చైనా ఇలా చేయడానికి బలమైన కారణం లేకపోలేదు. అరుదైన భూమిగా పేరొందిన లిథియం మైనింగ్‌ ఇందుకు కారణమని అభిప్రాయపడుతున్నారు. ఇప్పటికే అప్ఘాన్ ప్రజలు నీటి కొరత, వాయు కాలుష్యం, వాతావరణ మార్పులకు సంబంధించిన విపత్తులతో తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. దీనికి తోడు మైనింగ్ సమస్య భవిష్యత్తులో తీవ్ర పరిణామాలకు దారితీయొచ్చునని అంటున్నారు.